راه‌های خروج یا بازگشت به ایران در شرایط جنگ
همه سفارتخانه‌ها تعطیل هستند و حریم هوایی کشور بسته شده، اما فعالیت تمامی پایانه‌های مرزی ایران بدون تغییر ادامه دارد. در نتیجه ارائه خدمات کنسولی در داخل ایران متوقف شده و تنها راه ورود و خروج از مسیرهای زمینی یا دریایی ست.
مسیرهای ورود به ایران
در نتیجه اگر قصد بازگشت به ایران را دارید، میتوانید از طریق فرودگاه‌های بین المللی خودتان را به کشورهای همسایه برسانید و از طریق گذرگاه‌های زمینی یا دریایی به کشور بازگردید.
مسیرهای خروج از ایران
برای خروج از کشور، به‌دلیل تعطیلی سفارتخانه‌ها، فقط میتوانید بدون ویزا به ارمنستان، ترکیه یا عراق به‌صورت زمینی سفر کنید. اگر ویزای یکی از کشورهای همسایه را دارید، یا ویزای آن الکترونیکی است (مثل امارات)، میتوانید از مرزهای زمینی و دریایی تردد کنید، چرا که هیچ‌یک از این مرزها بسته نشده‌اند. اگر ویزای کشوری را دریافت کرده‌اید که مرز مشترکی با ایران ندارد، کافی است خود را به یکی از فرودگاه‌های بین‌المللی در کشورهای همسایه برسانید.
با توجه به چالش های متقاضیان ویزا در شرایط جنگ، همه پایانه‌های مرزی ایران را بررسی و مسیرهایی که امکان تردد از آن‌ها وجود دارد را لیست کرده‌ایم تا برنامه‌ریزی دقیق‌تری برای سفرتان داشته باشید.
مرز ارمنستان فعال و ایمن است!
گذرگاه نوردوز از آغاز جنگ به فعالیت 24 ساعته خود ادامه داده و تا امروز میزبان تردد بسیاری از شهروندان ایرانی و ارامنه مقیم ایران بوده است. با این وجود تا کنون هیچ موردی از ازدحام یا تاخیر غیرمعمول در این مرز گزارش نشده است.
به گفته استاندار سئونیک، به‌منظور حفظ امنیت و رفاه مسافران، مینی‌بوس‌ها و ون‌های عمومی (مارشروتکاها) در مسیر آگاراک – ایروان مستقر شده و با کرایه ثابت 12٬000 درام، مسافران را جابه‌جا می‌کنند. همچنین هتل‌های استان سیونیک بدون هیچ‌گونه افزایش قیمت یا کمبود اتاق، به‌صورت منظم و عادی در حال ارائه خدمات هستند. برای گذر از این مرز، تنها به پاسپورت با اعتبار حداقل 6 ماه و پرداخت عوارض خروج از کشور نیاز دارید.
مرز آذربایجان، همچنان بسته به روی ایران
مرزهای جمهوری آذربایجان از زمان شیوع کرونا تاکنون برای مسافران ایرانی بسته مانده‌اند. با دستور دولت جمهوری آذربایجان این گذرگاه‌ها تا ۱۰ تیر ۱۴۰۴ به روی مسافران ایرانی بسته خواهد بود.در حال حاضر فقط اتباع غیرایرانی و شهروندان جمهوری آذربایجان اجازه عبور از این مرز را دارند.
مرزهای ایران و ترکیه باز هستند، اما عبور آسان نیست
هر سه پایانه مرزی ایران و ترکیه یعنی بازرگان، رازی و سرو، به‌صورت 24 ساعته فعال هستند. با این حال به دلیل افزایش تعداد مسافران، این گذرگاه‌ها شلوغ شده و هزینه‌های حمل‌ونقل افزایش یافته است. همچنین مدت زمان انتظار برای عبور از مرز بیشتر شده است. مرز بازرگان حتی در شرایط عادی هم یکی از پرترددترین گذرگاه‌های زمینی ایران به ترکیه است، در حالی که مرزهای رازی و سرو معمولا خلوت‌تر هستند. در این میان، مرز رازی مسیر بهتری را تا شهر وان دارد. هر سه گذرگاه دارای پارکینگ هستند و پس از عبور از مرز میتوانید با ون‌ها به سمت شهرهای مرزی ترکیه حرکت کنید که نسبت به تاکسی‌ها اقتصادی‌تر هستند. اگر قصد پرواز از شهرهای مرزی به استانبول را داشته باشید، ممکن است پیدا کردن بلیت هواپیما کمی دشوار باشد. مدارک لازم برای عبور از مرز ترکیه برای ایرانی‌ها تنها پاسپورتی است که حداقل ۶ ماه اعتبار داشته باشد.
شرایط امنیتی در مرز عراق باعث بسته شدن آن نشد
در حال حاضر، تمامی پایانه‌های مرزی ایران و عراق باز هستند و با تمهیدات امنیتی، وضعیت در سه گذرگاه اصلی مهران، شلمچه و چذابه پایدار و تحت کنترل گزارش شده است. تاکنون هیچ موردی از تهدید امنیتی، درگیری یا ازدحام جمعیتی غیرقابل مدیریت در این مرزها اعلام نشده است.
مسیر زائرین ایرانی از عربستان به ایران
بازگشت زائران حج تمتع ۱۴۰۴ به‌دلیل بسته بودن حریم هوایی ایران با تغییراتی همراه بوده و اغلب زائران از مسیر عراق به کشور بازمی‌گردند. در این مسیر، ابتدا از مکه یا مدینه به گذرگاه مرزی عرعر منتقل می‌شوند و سپس به‌صورت موقت در نجف یا کربلا مستقر می‌گردند. پس از اقامت کوتاه، با اتوبوس به سمت مرزهای ایران، عمدتاً مهران، شلمچه یا چذابه، منتقل می‌شوند تا وارد کشور شوند.
بازگشت ایرانی‌ها از امارات فقط از مسیرهای جایگزین ممکن است
از آن‌جا که صدور ویزای دبی برای ایرانی‌ها توسط سفارت امارات انجام نمی‌شود، بسته‌شدن نمایندگی‌های دیپلماتیک تأثیری در صدور این ویزا نخواهد داشت. با بسته شدن فرودگاه‌های ایران، تنها دو مسیر جایگزین برای بازگشت ایرانی‌ها باقی مانده است:
مسیر دریایی
بازگشت از طریق مسیر دریایی از بنادر شارجه و دبی به بندرعباس و لنگه انجام می‌شود. ظرفیت ناوگان کشتیرانی ایران پاسخگوی حجم بالای مسافران نیست و این موضوع باعث افزایش هزینه‌ها و کندی روند سفر شده است.
مسیر هوایی-زمینی
در مسیر هوایی-زمینی، مسافران ابتدا به کشورهای همسایه مانند ترکیه یا ارمنستان پرواز کرده و سپس از مرزهای زمینی وارد ایران می‌شوند. این مسیر نسبت به حالت عادی پرهزینه‌تر و زمان‌برتر است.
در همین حال، دولت امارات جریمه اقامت ایرانی‌هایی که به دلیل شرایط جنگی بیش از مهلت ویزا در این کشور مانده‌اند را بخشیده است و این معافیت تا پایان سال ۲۰۲۵ معتبر است.
توصیه‌هایی برای عبور ایمن و بدون دردسر از مرز
اگر قصد خروج از ایران یا بازگشت به کشور را دارید، رعایت نکات زیر در هنگام عبور از مرز ضروری ست:
- ساعت کاری و زمان‌های پرتردد مرز را بررسی کنید. پیش از حرکت، وضعیت لحظه‌ای گذرگاه‌ها را از منابع رسمی یا محلی پیگیری کرده و احتمال تاخیر و ترافیک در صف‌های مرزی را در برنامه‌ریزی خود لحاظ کنید.
- وسایل ضروری را همراه داشته باشید و از اقلام حساس پرهیز کنید. پول نقد (ریال و وجه رایج مقصد)، شارژر، دارو و کپی مدارک را به همراه داشته باشید تا در صورت تأخیر یا پیش‌آمد احتمالی آمادگی لازم را داشته باشید. همزمان از بردن وسایلی که ممکن است برای افسر مرزی حساسیت‌زا باشند، مانند داروهای خاص یا تجهیزات الکترونیکی غیرضروری، خودداری کنید.
- برای مواجهه با پرسش‌های افسر مرزی آماده باشید و آرامش خود را حفظ کنید. ممکن است در مرز از شما درباره مقصد، برنامه سفر، مدت و محل اقامت سوالاتی پرسیده شود. پاسخ‌های صادقانه و مطمئن به روند عبور شما کمک خواهد کرد.
- عوارض خروج را از قبل پرداخت کنید. پرداخت آنلاین از طریق سامانه‌هایی مانند سداد باعث صرفه‌جویی در زمان می‌شود و از معطلی‌های احتمالی در پایانه‌های مرزی جلوگیری می‌کند.
- بلیط‌های هواپیما و رزرو هتل را بررسی مجدد کنید. نوسانات پروازی یا تغییرات اقامت‌گاه‌ها به‌خصوص در شرایط غیرعادی محتمل است، بنابراین حداقل یک بار قبل از حرکت، وضعیت رزروهای خود را کنترل کنید.
منبع: ویزالند
