سفرنامه عمان، کشوری آرام و ارزان در قلب خاورمیانه ببینید!
در این مطلب سفرنامه ای از یکی از فعالان گردشگری در رادیوماجرا میخوانید که خلاصه ای از مهمترین و با اهمیت ترین تجربیات وی از سفر به کشور عمان در جنوب ایران است:
سفر به عمان از آن سفرهایی بود که تصور ذهنیام از یک کشور عربی را کاملاً دگرگون کرد. پیش از سفر، مثل خیلیها فکر میکردم عمان هم شبیه دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس است: آسمانخراشهای بلند، خیابانهای براق، سواحل شلوغ، مراکز خرید عظیم و قیمتهایی که فقط مناسب توریستهای مرفه است.
اما همان لحظهای که هواپیما روی باند مسقط نشست و از پنجره بیرون را نگاه کردم، فهمیدم با کشوری متفاوت روبهرو هستم. شهری سفید، آرام، بدون شلوغی و زرقوبرق دبیگونه. سکوتی آرامشبخش که کنارت میایستاد و انگار میخواست با لبخند بگوید: «به عمان خوش آمدی؛ اینجا همه چیز آهستهتر است.»
ورود؛ اولین نگاه و اولین سوءتفاهم
قبل از رسیدن، نمیدانستم که ویزای افغانستان در پاسپورتم قرار است برایم دردسر ایجاد کند. همین که وارد سالن کنترل پاسپورت شدم، مأمور با احترام و لبخند از من خواست چند دقیقه کنار اتاقی منتظر بمانم.
دقایق تبدیل شدند به دو ساعت.
نه تهدیدی بود و نه برخورد بدی؛ اما یک گفتوگوی دقیق و رسمی. چند مأمور مختلف آمدند و رفتند؛ هرکدام سؤالات مشابهی داشتند:
چرا افغانستان رفتهای؟
کار تو چیست؟
چرا اینقدر سفر میکنی؟
در عمان دنبال چه هستی؟
وقتی گفتم پادکست داریم و محتوا تولید میکنیم، چند ثانیه با تعجب نگاهم کردند. برایشان «پادکست» کلمهای آشنا نبود. اما نشان دادن کانال یوتیوب باعث شد لبخندهایشان باز شود و همه چیز به خوبی تمام شد.
آنجا فهمیدم عمان کشوری است که در عین آرامش، روی امنیت بسیار حساس است.
مسقط؛ شهری میان کوه و دریا
مسقط روی یک نوار ساحلی طولانی و باریک کشیده شده؛ شهری بدون برجهای بلند، بدون ساختوسازهای غولآسا و بدون زرقوبرق. در عوض، بیشتر خانهها سفید یا کرمیاند و حداکثر سه تا پنج طبقه ارتفاع دارند.
نکته جالب اینکه دولت عمان اجازه ساخت برجهای مرتفع را نمیدهد و مردم را موظف کرده هر چند سال یکبار نمای ساختمانهایشان را دوباره رنگ کنند. نتیجه یک شهر فوقالعاده تمیز و مرتب است.
اولین چیزی که توجهم را جلب کرد، بافت شهری بسیار آرام بود.
نه ترافیک سنگین، نه ازدحام، نه صدای بوق.
و مردم…
مردمی به طرز عجیبی آرام، متین و مهربان. مثل جنوبیهای ایران، با گرمایی که از چشمها و لبخندشان میبارید.
اما یک تضاد بامزه هم وجود داشت: نبود فرهنگ پیادهروی.
عمانیها برای کوچکترین فاصلهای از ماشین استفاده میکنند. حتی برای تحویل لباس به خشکشویی از ماشین پیاده نمیشوند؛ از پنجره ماشین بوق میزنند و لباس را تحویل میدهند. رفتنِ ۱۰۰ متر پیاده برایشان اتفاقی غیرعادی است.
مسجد سلطان قابوس؛ شکوه در سکوت
شاید زیباترین و مهمترین نماد مسقط همین مسجد باشد. ساختمانی سفید و وسیع با معماری چشمگیر که در مناسبت سیسالگی سلطنت سلطان قابوس افتتاح شد. اما چیزی که مسجد را در جهان مشهور کرده، فرش عظیم ایرانی و لوستر شکوهمند ایتالیایی آن است.
فرش:
بیش از چهار هزار متر مربع
حدود شش هزار بافنده
چهار سال بافت
یک میلیارد و هفتصد میلیون گره
این فرش زمانی بزرگترین فرش دستباف یکتکه جهان بود.
لوستر:
۱۴ متر ارتفاع
۶۰۰ هزار کریستال
بیش از هزار لامپ
سالها رکورددار بزرگترین لوستر جهان
ترکیب این دو اثر، در فضای سفید مسجد، حس سکوتی عمیق و احترامبرانگیز ایجاد میکند. هرکسی با هر باوری که داشته باشد، محال است وارد این ساختمان شود و تحت تأثیر قرار نگیرد.
تاریخ و سیاست؛ کشورِ میانهروِ خاورمیانه
اگر تاریخ عمان را مرور کنید، همهچیز با نام «سلطان قابوس» گره خورده. او کشور را از یک جامعه فقیر و قبیلهای به کشوری مدرن و صلحطلب تبدیل کرد.
ریال عمان امروز از باارزشترین ارزهای جهان است.
این کشور روابط نزدیک و بدون تنش با همه همسایگان دارد، حتی ایران پیش و پس از انقلاب.
پس از مرگ سلطان قابوس، پسرعمویش هیثم بن طارق با همان مسیر میانهروی ادامه داد.
نکته مهم این است که عمان برخلاف امارات و قطر، وارد مسابقه برجسازی و رقابتهای مدرن نشده؛ بلکه مسیر متفاوتی انتخاب کرده:
حفظ هویت سنتی، فرهنگ عربی و آرامش.
مردم و فرهنگ؛ ترکیبی از عرب، بلوچ، آفریقایی و هندی
ترکیب جمعیتی عمان باعث شده فرهنگش رنگارنگ باشد.
حدود ۷۰ درصد عرباند، ۲۰ درصد بلوچهایی که سالها قبل از ایران و پاکستان مهاجرت کردهاند، و بقیه مسیحیان و اقلیتهای دیگر.
طی تاریخ، تجارت دریایی باعث شده بسیاری از خانوادههای آفریقایی و هندی نیز در عمان ریشه بدوانند. همین موضوع فرهنگی چندلایه ایجاد کرده؛ جایی که قهوه عربی کنار غذای هندی و موسیقی آفریقایی دیده میشود.
نکته جالب و مهم:
عمانیها هنوز به شدت سنتگرا هستند. نسل جوان عمان برخلاف بسیاری از کشورهای منطقه، هنوز مذهبی و سنتی زندگی میکند.
هزینهها؛ ارزانتر از تصور
وقتی نام ریال عمان را میشنوی، بهخاطر ارزش بسیار بالایش تصور میکنی همهچیز در عمان گران است. اما در عمل، هزینه سفر بسیار منطقی است.
چند نمونه از قیمتهای واقعی:
- تاکسی آنلاین: ۱ تا ۲ ریال (حدود ۱۵۰ تا ۳۰۰ هزار تومان)
- یک وعده غذای معمولی: نسبتاً ارزانتر از امارات و حتی ترکیه
- پارکینگ: تقریباً در کل مسقط رایگان
وقتی اینها را با دبی مقایسه کنی، تعجب میکنی؛ همان مسیری که در مسقط با ۲۰۰ هزار تومان میروی، در دبی بیش از یک میلیون تومان تمام میشود.
طبیعت عمان؛ از درههای زلال تا کوههای سرسبز
اومان فقط بیابان نیست. شاید این بزرگترین سوءتفاهم درباره این کشور باشد.
اگرچه بخش مرکزیاش خشک و بیابانی است، اما سواحل شمال شرقی و جنوب غربی سرسبز و حتی کوهستانیاند.
وادیها (تنگهها)
«وادی» در عمان یعنی دره یا تنگه. وادی شب و وادی بنی خالد از مشهورترین آنها هستند: آبهای زلال، صخرههای بلند و مسیرهایی که باید گاه پیاده رفت و گاه شنا کرد.
سواحل
مسقط سواحل آرام و زیبایی دارد، اما شاهکار اصلی ساحلی عمان سلاله است؛ شهری جنوبی که در فصل خریف (مونسان) کاملاً سبز میشود. مه میبارد، هوا خنک میشود و شهر شبیه مناطق استوایی میگردد.
سلاله برای بسیاری از عربها مقصد محبوب تابستان است چون برخلاف کشورهای اطراف، هوایش در تابستان خنک است.
امالصمیم؛ سرزمین خطرناک
یکی از عجیبترین نقاط عمان منطقه «امالصمیم» است؛ جایی که تپههای شنی متحرک با باد جابهجا میشوند. زمین از دور خشک به نظر میرسد اما زیرش باتلاقهای نرم و کشنده است. ورود بدون تجهیزات و راهنما خطر مرگ دارد.
نزوا؛ پایتخت تاریخی
دو ساعت که از مسقط دور شوی، به «نزوا» میرسی؛ شهری در میان کوههای هاجر و نخلستانهای انبوه.
نزوا زمانی پایتخت عمان بوده و مرکز تجارت، دین و هنر.
قلعه بزرگ نزوا، بازار سنتی پر از صنایع دستی، و نخلستانهای گسترده از مهمترین دیدنیهای آن هستند.
کمی آن طرفتر، روستای «بهلا» قرار دارد؛ شهری قدیمی که اکنون به «روستای جنها» معروف است. افسانهها میگویند دو خواهر جنی دیوارها و قناتهایش را ساختهاند. این داستانها هرچند افسانهاند، اما جذابیت سفر به این منطقه را چند برابر میکنند.
مردم؛ آرام، لبخندزن و مهماننواز
یکی از ویژگیهای عجیب و دوستداشتنی عمانیها، آرامش درونیشان است. عصبانیت در چهرهشان نمیبینی.
اغلب دعوتت میکنند به چای یا قهوه.
وقتی میفهمند ایرانی هستی، احترام بیشتری نشان میدهند؛ خاطرات روابط تاریخی دو کشور هنوز برایشان زنده است.
برخورد مردم با توریستها عالی است، مخصوصاً در مناطق غیرتوریستی که مهماننوازیشان واقعیتر حس میشود.
عمان؛ مقصدی برای آرامشدوستان
اگر دنبال هیجان، زندگی شبانه، مراکز خرید بزرگ و انرژی بالا هستی، عمان مقصد تو نیست.
اما اگر میخواهی چند روزی در سکوت، تمیزی، طبیعت متفاوت و فرهنگی اصیل غرق شوی، عمان انتخابی فوقالعاده است.
این کشور با این پیام از توریست استقبال میکند:
اگر شلوغی میخواهی برو دبی.
اگر آرامش و فرهنگ اصیل میخواهی بیا عمان.
پایان سفر؛ تصویری که ماندگار شد
وقتی از عمان برگشتم، آنچه بیشتر از همه در ذهنم ماند، آرامشی بود که در کوچکترین رفتار مردم موج میزد؛
شهر سفید و تمیزی که هرچند مدرن نبود، اما نظم و اصالت داشت؛
و طبیعتی که شاید برای ایرانیها آشناست، اما در نسخهای پاکیزهتر و آرامتر.
عمان کشوری است با ریتم زندگی آهسته، شهری بدون ارتفاع، خانههایی سفید و فرهنگی که با مهربانی و احترام میزبانی میکند.
سفری بود که فهماندم آرامش هم میتواند مقصد سفر باشد.
