کوبا «سیستم ویزای واحد» را برای احیای صنعت گردشگری آمریکای لاتین ارائه کرده است. این ابتکار، که به «شینگن کارائیب» شهرت یافته است، به مسافرانی که در هاوانا فرود می‌آیند، اجازه می‌دهد بدون نیاز به اخذ ویزاهای جداگانه، به مقاصد همسایه مانند مکزیک، کلمبیا یا پرو سفر کنند.
طرح کوبا، یک ویزا برای سفر به تمام کشورهای کارائیب
طرح “شینگن کارائیب” به دنبال ایجاد یک سیستم ویزای مشترک برای کشورهای آمریکای لاتین است که از مدل موفق شینگن اروپا الهام گرفته شده است. بر اساس این پیشنهاد، بازدید کنندگانی که ویزای مشترک را دریافت کرده و وارد کوبا می‌شوند، می‌توانند به طور یکپارچه و بدون نیاز به ویزاهای متعدد در سراسر این منطقه سفر کنند. دولت کوبا که ارائه دهنده این طرح است، امید دارد هاوانا را به عنوان دروازه اصلی ورود به آمریکای لاتین معرفی کند. این طرح بر جذب گردشگران از بازارهای دوردست آسیا مانند چین، روسیه و ترکیه تمرکز دارد. شایان ذکر است که کوبا پیش‌تر قانون لغو روادید را برای شهروندان چینی اجرا کرده و پروازهای مستقیم هفتگی بین هاوانا و پکن برقرار ساخته است.
ویزا شبه شینگن کارائیب، راهکاری برای بحران گردشگری کوبا
ضرورت پیشنهاد ویزای شینگن کارائیب از چالش‌های حاد و رو به افزایش در بخش گردشگری کوبا نشأت می‌گیرد که نیاز به یک راه‌حل جامع و نوین را برجسته می‌کند:
کاهش چشمگیر بازدیدکنندگان از کوبا
با وجود تلاش‌هایی برای الکترونیکی شدن ویزای کوبا و ساده‌تر کردن ورود گردشگران، تعداد بازدیدکنندگان بین‌المللی کوبا به شدت کاهش یافته است؛ رکورد ۴.۷ میلیون نفر در سال ۲۰۱۷ به تنها ۲.۲ میلیون نفر در سال ۲۰۲۴ رسید. آمارهای سه‌ماهه اول سال ۲۰۲۵ نیز کاهش تقریباً یک‌سومی را در تعداد ورودی‌های خارجی نشان می‌دهد. این کاهش نه تنها ناشی از همه‌گیری کووید-۱۹ است، بلکه تحریم‌های فزاینده آمریکا نیز به وجهه این کشور آسیب رسانده است. بسیاری از مسافران نگران هستند که سفر به کوبا ممکن است در آینده توانایی آن‌ها برای ورود به ایالات متحده را پیچیده کند.
رفع پیچیدگی ویزا برای رقابت با بازار گردشگری دنیا
با کاهش گردشگران از بازارهای سنتی مانند ایالات متحده و اروپا، کوبا به طور استراتژیک به سمت بازارهای نوظهور روی آورده است. برای گردشگرانی که از کشورهای دور دست مانند چین، روسیه و ترکیه می‌آیند، نیاز به دریافت ویزاهای متعدد و قوانین ورود ناسازگار می‌تواند یک عامل بازدارنده باشد. این طرح با هدف رفع این پیچیدگی‌ها ارائه شده است. در بازاری که رقابت گردشگری به‌طور فزاینده‌ای در حال افزایش است، آمریکای لاتین در تلاش است تا از مناطق دیگر عقب نماند؛ چرا که ویزای مشترک آسیای میانه ویزای مشترک عربی، اکوویزا در غرب آفریقا، و ویزای مشترک جنوب شرق آسیا به پیشنهاد تایلند، همگی پیش‌تر در همان مسیری گام برداشته‌اند که کوبا اکنون می‌خواهد در آن قدم بگذارد.
موانع پیش رو برای تحقق سیستم ویزای مشترک
علی‌رغم چشم‌انداز بلندپروازانه، اجرای ویزای شینگن کارائیب با موانع قابل توجهی روبرو است که موفقیت آن را به چالش می‌کشد:
تفاوت سیاست‌های ویزا در کشورهای منطقه‌ای
برخلاف اتحادیه اروپا، آمریکای لاتین فاقد چارچوب‌های سیاسی و حقوقی یکپارچه برای اجرای سیاست ویزای مشترک است. ایجاد سیستم ویزا شینگن اروپا دهه‌ها طول کشید و نیازمند هماهنگی عمیق اقتصادی، استانداردهای امنیتی مشترک و یکپارچگی فناورانه پیچیده بود که آمریکای لاتین فاقد آن است.
چالش‌های داخلی کوبا و تأثیر آن بر اعتماد مسافران
کوبا همچنان با بحران‌های مزمن داخلی مانند قطع مکرر برق، کمبود منابع و زیرساخت‌های توسعه‌نیافته دست و پنجه نرم می‌کند. این مسائل به تصویر کوبا به عنوان یک مقصد قابل اعتماد سفر آسیب می‌رساند و بازگرداندن اعتماد مسافران بین‌المللی نیازمند اصلاحات معنادار در کیفیت خدمات، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌ها و دیپلماسی جهانی است. این مشکلات داخلی می‌تواند حتی با وجود یک ویزای تسهیل شده، جذابیت مقصد را کاهش دهد.
چشم‌انداز آینده، گامی جسورانه اما دور از دسترس
پیشنهاد تبدیل ویزای کوبا به ویزای مشترکی که امکان سفر به چند کشور همسایه را فراهم کند، هرچند بلندپروازانه به نظر می‌رسد، اما نشان می‌دهد که تمرکز این کشور دوباره به سمت تسهیل صدور ویزا و احیای گردشگری بازگشته است. همان‌طور که گفته شد، طرح‌هایی مشابه قبلاً نیز توسط کشورهای مناطق دیگر نیز پیشنهاد شده، اما لازمه‌ی موفقیت آن‌ها غلبه بر موانع ساختاری بزرگ، از جمله فقدان چارچوب‌های یکپارچه منطقه‌ای، مشکلات داخلی کوبا و اراده سیاسی پایدار کشورهای منطقه است.